Permacultuur
Wat is permacultuur en hoe pas je permacultuur toe?
Wat is permacultuur?
Permacultuur is een methode om land in te richten waarbij je mens en natuur laat samenwerken. De term is een samenvoeging van de twee engelse woorden “permanent” en “(agri)culture”.
Een permacultuurlandschap is zo ontworpen dat alle planten en dieren daarin harmonieus met elkaar samenleven. Alleen op die manier is land duurzaam te beheren. Alle middelen die voorhanden zijn -of dit nu waterbronnen, vijvers, moerassen, rotsen, bossen of gebouwen zijn- worden in het ontwerp betrokken en benut. Het is belangrijk dat de hulpbronnen in overeenstemming met de omgeving worden gebruikt. Concreet betekent dit dat de natuurlijke omstandigheden van een gebied worden ondersteund en versterkt. Om de beschikbare hulpbronnen op de geëigende manier te gebruiken, moeten we met de natuur samenwerken, in plaats van tegen haar in. Dat levert ons het gewenste resultaat op en kost ons de minste energie.
Het is dus een ontwerpsysteem dat je toelaat om een functioneel ecosysteem te maken dat sterk en veerkrachtig is zoals een natuurlijk ecosysteem. Tegelijkertijd biedt permacultuur een ecosysteem dat de mens in al zijn behoeften voorziet in samenwerking met de natuur. Door rekening te houden met de principes van de permacultuur laat je mens en natuur samenwerken, gericht op een langetermijnoverleving van beiden.
Hoewel permacultuur als een praktisch ontwerpsysteem werd ontwikkeld, is het meer en meer ook een ‘ethisch’ systeem geworden, een levensfilosofie van samenwerking tussen alle levende wezens en elementen, waarvan de mens er ook één is. Voedsel, bodem, water, energie, huisvesting en sociale en financiële structuren zijn de belangrijkste werkterreinen geworden.
De 3 ethische richtlijnen van permacultuur
Centraal in permacultuur staan de 3 ethische richtlijnen:
Zorg voor de mens
Zorg voor de aarde
Deel de overvloed
Deze 3 richtlijnen vormen de grondvesten van permacultuur. Je vindt ze ook terug in de meeste traditionele samenlevingen. Ethiek is een cultureel mechanisme dat regels oplegt over goed en kwaad en hoe wij moeten handelen. Hoe groter de macht van de mens, hoe belangrijker deze richtlijnen worden.
Deze 3 pilaren zijn ontstaan na onderzoek naar de ethiek binnen gemeenschappen in het algemeen en door te leren van gemeenschappen die in een nauw verband en evenwicht met de natuur leven. Dit betekent niet dat we de huidige vooruitgang en technieken overboord moeten gooien maar in de geleidelijke overgang naar een duurzamere toekomst hebben we nieuwe krijtlijnen en normen en waarden nodig.
Binnen de permacultuur ligt de focus heel sterk op het ontwerp van een productiesysteem. Zowel het ontwerp, de aanleg als het beheer zijn gericht op opbrengst.
Wie met permacultuur aan de slag wil gaan, start best met een degelijke analyse van de startsituatie. Dat is nodig om tot een goed ontwerp te komen. Tijd nemen om te observeren is belangrijk. Een goed ontwerp vermindert de nodige input - zowel materiële als menselijke arbeid - en maakt goed gebruik van de eigenschappen van de plek waarop je gaat werken. Een goede analyse voorkomt samen met goede bodemzorg heel wat problemen.
Je verkleint immers de kans op bodemproblemen en plantenziekten door planten op de juiste standplaats te zetten en door rekening te houden met samenwerkingsverbanden tussen de platen en het bodemleven.
De 10 ontwerpprincipes van permacultuur volgens Bill Mollison
Eén van de grondleggers van de permacultuur, Bill Mollison, formuleerde 10 ontwerpprincipes. De meeste van deze principes zijn afgeleid van de ecologie als wetenschap en gebaseerd op hoe ecosystemen functioneren. Inzicht in hoe ecosystemen functioneren, kan je helpen om een efficiënt productiesysteem in je tuin vorm te geven.
De 10 principes:
RELATIEVE LOCATIE
ELK ELEMENT VERVULT VELE FUNCTIES
ELKE FUNCTIE WORDT GEDRAGEN DOOR VELE ELEMENTEN
EFFICIÊNTE ENERGIEPLANNING (ZONE+SECTOREN)
NADRUK OP BIOLOGISCHE/HERNIEUWBARE EN LOKALE BRONNEN
ENERGIERECYCLING TER PLAATSE
INTENSIEVE SYSTEMEN/STAPELEN IN TIJD EN RUIMTE
MET SUCCESSIE MEEWERKEN
DIVERSITEIT
RANDEN VERGROTEN